تهران، خیابان انقلاب، خیابان خارک، پلاک 11
(205) 021-66716100
والدین اغلب از اینکه متوجه میشوند هیچ آزمایشی وجود ندارد که به طور دقیق کودک فلج مغزی را تشخیص دهد، نگران میشوند. تشخیص فلج مغزی زمانبر است. هیچ آزمایشی وجود ندارد که فلج مغزی را تایید یا رد کند.
در موارد شدید، ممکن است بلافاصله پس از تولد فلج مغزی قابل تشخیص باشد، اما برای اکثریت، تشخیص را میتوان در دو سال اول انجام داد. برای کسانی که علائم خفیفتری دارند، ممکن است تا زمانی که مغز در سن سه تا پنج سالگی به طور کامل رشد نکرده باشد، فلج مغزی قابل تشخیص نباشد. به عنوان مثال، متوسط سن تشخیص کودک مبتلا به دیپلژی اسپاستیک - شایعترین نوع فلج مغزی- 18 ماهگی است.
تایید فلج مغزی می تواند شامل مراحل زیادی باشد. اولین مورد نظارت بر شاخصهای کلیدی مانند موارد زیر است:
چه زمانی کودک به نقاط عطف رشد و استانداردهای نمودار رشد برای قد و وزن میرسد؟
واکنش های رفلکس کودک چگونه است؟
آیا به نظر می رسد که کودک میتواند روی مراقبان خود تمرکز کند و آنها را بشنود؟
آیا وضعیت و حرکت کودک غیر طبیعی به نظر میرسد؟
پزشکان رفلکسها، تون عضلانی، وضعیت بدنی، هماهنگی و عوامل دیگر را آزمایش میکنند که همه آنها میتوانند در طی ماهها یا حتی سالها ایجاد شوند. پزشکان ممکن است بخواهند آزمایشهایی مانند ام آر آی، سونوگرافی جمجمه یا سی تی اسکن را برای به دست آوردن تصویری از مغز بررسی کنند.
تشخیص به دلایل زیادی مهم است:
برای درک وضعیت سلامت کودک
برای شروع مداخله و درمان زودهنگام
برای رفع شک و ترس از ندانستن
فرآیند تشخیص فلج مغزی معمولاً با مشاهدات انجام شده توسط یک متخصص اطفال و والدین کودک آغاز میشود.
اگر نوزادی نارس یا با وزن کم متولد شود، از بدو تولد در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان بیمارستان تحت نظر قرار میگیرد. در اکثر موارد، کودک در ویزیتهای منظمی در طی مراحل رشد شرکت میکند که در آن پزشک اطفال برای اولین بار علائم فلج مغزی را در طول معاینه کشف میکند. در برخی موارد، این والدین هستند که متوجه علائمی میشوند و به پزشک کودک منتقل میکنند.
تأخیر رشد، نمودارهای رشد غیرطبیعی، اختلال در تون عضلانی و رفلکسهای غیرطبیعی نشانههای اولیه فلج مغزی هستند. از آنجایی که هیچ آزمایشی وجود ندارد که به طور قطع فلج مغزی را تأیید یا رد کند، سایر شرایط باید از فهرست علل احتمالی حذف شوند. سایر اختلالات و شرایط میتوانند به عنوان فلج مغزی ظاهر شوند و فلج مغزی اغلب با شرایط مرتبطی همراه است که روند تشخیص را پیچیده میکند.
از آنجایی که هیچ آزمایش قطعی برای تشخیص فلج مغزی وجود ندارد، پزشک ممکن است از یکی یا ترکیبی از موارد زیر برای کمک به فرآیند تشخیص فلج مغزی استفاده کند:
اسکن مغز
فناوریهای تصویربرداری از مغز میتوانند نواحی آسیبدیده یا رشد غیرطبیعی در مغز را آشکار کنند. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- MRI: ام آر آی از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی برای تولید تصاویر سه بعدی یا مقطعی دقیق از مغز استفاده میکند. MRI اغلب میتواند ضایعات یا ناهنجاریهای مغز را شناسایی کند. این آزمایش بدون درد است، اما پر سر و صدا است و ممکن است تا یک ساعت طول بکشد. کودک احتمالاً قبل از آن یک آرامبخش یا بیهوشی عمومی سبک دریافت میکند.
- سونوگرافی جمجمه: این سونوگرافی را میتوان در دوران نوزادی انجام داد. سونوگرافی جمجمه از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تولید تصاویری از مغز استفاده میکند. سونوگرافی تصویر دقیقی ایجاد نمیکند، اما ممکن است از آن استفاده شود زیرا سریع است و میتواند ارزیابی اولیه ارزشمندی از مغز ارائه دهد.
نوار مغزی
اگر کودک شما مشکوک به تشنج باشد، نوار مغزی میتواند وضعیت را بیشتر ارزیابی کند. تشنج میتواند در کودک مبتلا به صرع ایجاد شود. در آزمایش نوار مغزی، یک سری الکترود به پوست سر کودک شما متصل میشود. نوار مغزی فعالیت الکتریکی مغز کودک شما را ثبت میکند. معمولاً در صرع تغییراتی در الگوهای امواج مغزی طبیعی وجود دارد.
تست های آزمایشگاهی
ممکن است از آزمایش خون، ادرار یا پوست برای غربالگری مشکلات ژنتیکی یا متابولیک استفاده شود.
تست های تکمیلی
اگر برای فرزند شما فلج مغزی تشخیص داده شود، احتمالاً به متخصصان ارجاع داده میشوید تا فرزندتان را برای سایر بیماریهایی که اغلب با این اختلال مرتبط هستند، آزمایش کنند. این تستها می توانند مشکلات زیر را شناسایی کنند:
- بینایی
- شنیداری
- گفتار
- عقل
- رشد جسمی
- حرکت
- سایر شرایط پزشکی
ارزیابی عوامل سلامت باروری
بررسی سوابق بارداری و زایمان
بررسی سوابق تولد و رشد
انجام غربالگریهای اضافی (شنوایی، اسیدهای چرب، اسیدهای آمینه و هموگلوبینوپاتی)
انجام الکترومیوگرافی (EMG) برای تجزیه و تحلیل عملکرد سیستم عصبی
فرآیند معاینه پزشکی میتواند شامل چندین پزشک، آزمایش و قرار ملاقات باشد. در این مدت پزشکان سایر شرایط مشابه مانند، موارد زیر را بررسی میکنند:
اختلالات عصبی دژنراتیو
بیماریهای ژنتیکی
بیماریهای عضلانی
اختلالات متابولیسم
تومورهای سیستم عصبی
اختلالات انعقادی
آسیبها یا اختلالات دیگری که رشد اولیه را به تاخیر میاندازد
نوزادانی که آزمایش آنها برای اختلال رشد مثبت است ممکن است برای ارزیابیهای بیشتر به متخصصان پزشکی ارجاع داده شوند.
ممکن است یک کودک نزد یک جراح ارتوپد فرستاده شود تا تاخیر در رشد حرکتی را مشخص کند، رفلکسهای اولیه را ثبت کند، از نظر دررفتگی لگن معاینه شود و وضعیت بدنی غیرطبیعی ارزیابی شود.
متخصصان پزشکی برای آزمایش شنوایی، بینایی و ادراک، و همچنین رشد شناختی، رفتاری و فیزیکی وارد میشوند.
ممکن است برای مولفه های ارثی با متخصص ژنتیک مشورت شود.
روند طولانی و مفصل میتواند به رد یا تایید فلج مغزی کمک کند. تشخیص رسمی معمولا زمانی انجام می شود که مغز بین 2 تا 5 سالگی به طور کامل رشد کند.
پزشک اطفال تمام فعالیتهای نظارت، غربالگری، ارزیابی و ارجاع را در پرونده سلامت کودک ثبت میکند. احتمالاً پزشک اطفال کودک را به یک یا چند پزشک متخصص زیر ارجاع می دهد تا تشخیص رسمی فلج مغزی را به دست آورد. تیم مراقبت برای تشخیص ممکن است شامل موارد زیر باشد:
متخصص اطفال
متخصص اطفال رفتاری رشدی
متخصص ژنتیک
متخصص مغز و اعصاب
رادیولوژیست اعصاب
چشم پزشکان
جراح ارتوپد
متخصصین شنواییسنجی
پس از تشخیص فلج مغزی کودک، پزشکان وسعت، محل و شدت بیماری و همچنین هر گونه شرایط مرتبط دیگر را بررسی خواهند کرد. فلج مغزی قابل درمان نیست، اما می توان آن را مدیریت کرد. تمرکز درمان بر مدیریت وضعیت سلامت کودک خواهد بود. این موضوع اغلب به تیمی از متخصصان پزشکی نیاز دارد.