تهران، خیابان انقلاب، خیابان خارک، پلاک 11
(205) 021-66716100
آنالیز حرکت به معنی ارزیابی نحوه حرکت بدن، در طی راه رفتن، دویدن و ... میباشد. هدف از آنالیز راه رفتن تشخیص هرگونه ناهنجاری در حرکت است. راه رفتن انسان ترکیبی از عملکردهای پیچیده شامل استفاده از سیستم بینایی، اسکلتی، عضلانی و ... است. وجود مشکل در هر یک از این سیستمها و همچنین مشکلات در مفاصل درگیر، می تواند منجر به ناهنجاریهای وضعیتی و راه رفتن شود. شیوه راه رفتن انسان یکی از شاخصهای مهم سلامت او محسوب میشود. آنالیز حرکت با استفاده از ابزارهای اندازهگیری نحوه حرکت بدن را مورد مطالعه قرار میدهد. آنالیز حرکت معمولا برای ارزیابی، برنامهریزی و درمان نحوه راه رفتن افراد و به خصوص افراد آسیبدیده به کار میرود. این آنالیز اطلاعات مفیدی را در مورد پیچیدگیهای راه رفتن شخص به عنوان خروجی عرضه میکند و مقدار انحراف راه رفتن فرد از حالت عادی را به نمایش میگذارد.
اولین شخصی که حرکت را مطالعه کرد، ارسطو بود که حرکت حیوانات را مورد بررسی قرار داد. در سال ۱۶۸۰ میلادی، جووانو آلفونسو بورلی مطالعات درباره حرکت حیوانات را ادامه داد. در سال ۱۸۹۰، آناتومیست آلمانی کریستین ویلهلم بران به همراه اتو فیشر و برادران وبر، بر موضوع بهینه کردن نوع رژه نظامی سربازها کار کردند. در قرن نوزدهم دانشمندان یک روش عکسبرداری ابداع کردند که بتوانند از لحظات مختلف حرکت برای اولین بار تصویر تهیه کنند و سپس وسیلهای اختراع شد که نیروهایی را که به کف پا وارد میشود، اندازهگیری کند.
جنگ جهانی دوم عامل پیشرفتهای بسیاری در علم بیومکانیک شد. به دلیل اینکه در جنگ تعداد بسیار زیادی انسان مجروح و قطع عضو شده بودند، درک نوع حرکت این افراد و کمک برای بهبود آنها به یک نیاز اساسی و مهم تبدیل شد. این موضوع باعث شد که آنالیز حرکت به شکل امروزی، توسط دانشمندان آن دوره شروع به شکلگیری کند.
آزمایشگاه آنالیز حرکت از فناوری های پیشرفته کامپیوتری برای گرفتن تصویر سه بعدی از راه رفتن افراد استفاده میکند. الکترودها و مارکرهایی که روی بدن فرد نصب میشوند، فعالیت عضلات را اندازهگیری و حرکت بخشهای مختلف بدن را دنبال میکنند. از دیگر امکانات آزمایشگاه آنالیز حرکت، اندازهگیری فشار وارد بر کف پا و نیروها و گشتاورهای مفاصل در هنگام ایستادن و راه رفتن است. این دادهها، همراه با معاینه فیزیکی، می تواند به پزشک کمک کند تا راههای خاصی را برای کمک به بهبود توانایی حرکتی افراد به خصوص در راه رفتن و دویدن شناسایی کند. تست آنالیز حرکت حدود یک ساعت زمان لازم دارد و بیمار باید بتواند چند گام متوالی راه برود تا ارزیابی موثری انجام شود.
در تست آنالیز حرکت معمولا موارد زیر بررسی میشود:
1. نحوه حرکت مفاصل در طول راه رفتن
2. نحوه فعالیت عضلات در طول حرکت
3. نیروهای وارد بر مفاصل
4. فشار وارد بر کف پا
5. تقارن حرکتی
6. حفظ تعادل در حرکت و ایستادن
ناهنجاریهای راه رفتن شامل الگوهای راه رفتن غیرعادی است که ممکن است در اثر بیماری یا آسیب ایجاد شود. چنین بینظمیهایی میتواند منجر به درد در لگن، کمر، گردن، پا، زانو یا مچ پا شود. آنالیز حرکت یک ارزیابی جامع از نحوه ایستادن و راه رفتن فرد است. این تست میتواند به موارد زیر کمک کند:
شناسایی منشا مشکلات عضلانی، عصبی یا اسکلتی
تشخیص منشأ درد بیمار هنگام ایستادن یا راه رفتن
کمک به تشخیص ناهنجاریهای استخوانی یا ناهماهنگیهای اسکلتی
کمک به شناسایی اختلالات عضلانی یا عصبی
بررسی کردن پیشرفت بیماریهایی مانند آرتروز یا دیستروفی عضلانی
آنالیز حرکت، به عنوان یک روش غیرتهاجمی تشخیص، در شناسایی برخی شرایط پزشکی، تعیین اینکه آیا آزمایشات بیشتری مورد نیاز است یا خیر، و روشن کردن گزینههای درمانی احتمالی، ارزش بسیاری دارد.
اگرچه آنالیز حرکت به شکل ابتدایی گاهی از طریق مشاهده ساده انجام میشود ولی امروزه با استفاده از فناوریهای پیشرفته میتوان این کار را با دقت و جزئیات بسیار بالاتری انجام داد.
لازمه تست آنالیز حرکت، راه رفتن فرد میباشد. قبل از اینکه فرد شروع به راه رفتن کند، به منظور اینکه دوربینهای موجود در آزمایشگاه بتوانند اطلاعات مربوط به حرکت را ثبت کنند، مارکرهای انعکاسی کوچکی با چسب به بدن فرد متصل میشود. همچنین برای ثبت فعالیت عضلات، سنسورهای الکترومیوگرافی با چسب مخصوص به روی عضلات نصب میشوند. سپس از فرد مورد آزمایش خواسته میشود، در آزمایشگاه راه برود. در زمین آزمایشگاه سنسورهای مخصوصی تعبیه شده که نیروها و فشارهای ناشی از حرکت را اندازهگیری میکند. هنگامی که فرد در حال راه رفتن است، سنسورها و دوربینها اطلاعاتی را در مورد الگوهای حرکتی ثبت میکنند.
این تست نیاز به آمادگی خاصی از طرف فرد مورد آزمایش ندارد و هیچگونه ضرری متوجه سلامتی او نیست.
در نتیجه تست آنالیز حرکت مواردی از قبیل سرعت راه رفتن، طول گام، میزان شباهت راه رفتن فرد به حالت نرمال، وضعیت سلامت مفاصل، وضعیت فعالیت عضلات، ناهنجاریهای حرکتی معمول مثل صافی کف پا، پای پرانتزی، پای ضربدری و ... قابل ارزیابی است
بسیاری از کودکان مبتلا به فلج مغزی، اسپینا بیفیدا و سایر بیماریهای عصبی عضلانی دچار مشکلات حرکتی هستند. راه رفتن این افراد میتواند ناپایدار یا نامناسب باشد که منجر به افتادن یا حتی صدمات شود. با رشد کودکان، مشکلات راه رفتن به دلیل تغییرات در استخوان یا سفت شدن شدید عضلات، میتواند بدتر شود. در صورت عدم درمان، مشکلات راه رفتن میتواند منجر به درد، خستگی، ضعف و از دست دادن توانایی راه رفتن شود. بنابراین، کودکان مبتلا به این شرایط برای بهبود روند درمان میتوانند از تست آنالیز حرکت بهرهمند شوند.
ورزشکاران حرفهای برای بررسی آسیبهای ورزشی تحت نظر پزشک میتوانند از تست آنالیز حرکت استفاده کنند. همچنین آنالیز حرکت معمولا برای بررسی و بهبود عملکرد ورزشکاران نیز انجام میشود.
از دیگر کاربردهای تست آنالیز حرکت بررسی میزان تاثیر یک درمان خاص بر روی حرکت فرد میباشد.