تهران، خیابان انقلاب، خیابان خارک، پلاک 11
(205) 021-66716100
توانایی یک فرد برای فراتر رفتن از محدودیتهای فیزیکی خود، به دلیل انواع درمانی است که برای تنظیم دقیق تواناییهای او استفاده میشود. درمان، عملکرد، تحرک، تناسب اندام و استقلال را تقویت میکند. انواع درمانها بر اساس نیازهای منحصر به فرد شخص، نوع فلج مغزی، میزان اختلال و شرایط تداعی متفاوت است. درمان همچنین میتواند به والدین و مراقبان کمک کند.
اولین چیزی که والدین پس از اینکه متوجه میشوند فرزندشان فلج مغزی دارد، از یک پزشک می شنوند، احتمالاً این کلمات است: "در حال حاضر، هیچ درمانی وجود ندارد." با این حال، این واقعیت که هیچ درمانی وجود ندارد، به این معنی نیست که تشخیص آن وخیم است. افراد مبتلا به فلج مغزی دارای اختلال هستند، اما سالم در نظر گرفته میشوند. با مدیریت فلج مغزی و به حداکثر رساندن پتانسیل، افراد مبتلا به فلج مغزی زندگی فعال، درگیر و با کیفیتی دارند.
فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتار درمانی، همراه با تجهیزات تطبیقی، روشهای رایج درمان برای کودکان فلج مغزی هستند. درمانی که با یک برنامه هماهنگ و جامع انجام شود، نقش حیاتی در مدیریت اختلالات فیزیکی و در عین حال بهینهسازی تحرک دارد. درمان برای مدیریت اختلالات (عمدتاً اسپاستیسیتی، انقباضات و تون عضلانی)، مدیریت درد، و ارائه کیفیت مطلوب زندگی با تقویت عملکرد، مراقبت از خود و استقلال به کار میرود. درمان همچنین دارای مزایای ذهنی، عاطفی، تحصیلی و اجتماعی برای افراد مبتلا به فلج مغزی است.
اگر درمان به عنوان بخشی از یک برنامه مداخله زودهنگام در حالی که کودک هنوز در حال رشد است اجرا شود، میتواند تأثیر اختلال را کاهش دهد و پتانسیل کودک را برای ایجاد شرایط تداعی به حداقل برساند.
درمانهای مختلف مانند دارودرمانی، جراحی، فناوری کمکی، طب مکمل و مداخلات جایگزین در کنار هم مورد استفاده قرار میگیرند. هنگامی که تیم چند رشتهای متشکل از پزشکان اهداف برنامه مراقبت از کودک را تعیین میکنند، گزینههای درمانی مناسب را مشخص خواهند کرد. با گذشت زمان، با رشد کودک و به وجود آمدن شرایط مختلف، درمانهای دیگری نیز ممکن است در نظر گرفته شود.
درمان فقط به کودک محدود نمیشود. درمان میتواند برای مراقبین و والدین نیز مفید باشد. به عنوان مثال، مشاوره تغذیه میتواند به یک مراقب کمک کند تا نیازهای غذایی کودک را درک کند. رفتار درمانی میتواند به والدین کمک کند تا یاد بگیرند که چگونه پیشرفت درمانی کودک را به شیوهای مثبت به بهترین شکل تقویت کنند. درمان به اشکال مختلف و برای اهداف متفاوت وجود دارد و ممکن است در مراحل مختلف رشد کودک یا در دوران بزرگسالی به کار رود.
بسته به شدت علائم و قسمتهایی از بدن که تحت تأثیر قرار گرفته است، ممکن است یک کودک به یک یا چند نوع مختلف درمان نیاز داشته باشد. درمان از فردی به فرد دیگر بسته به نیازهای خاص هر فرد متفاوت است. اگرچه آسیب اولیه فلج مغزی در مغز قابل برگشت نیست، درمانهای اولیه و تهاجمی ممکن است به بهبود عملکرد و اصلاح سیستم عصبی و سیستم اسکلتی عضلانی کمک کند.
گزینههای درمانی میتواند شامل داروها، روش های توانبخشی، روشهای جراحی، گفتاردرمانی، روانشناسی، مشاوره تغذیه و سایر درمانها در صورت نیاز باشد.
داروها
متخصصان پزشکی ممکن است داروهایی را تجویز کنند که به بهبود مشکلات حرکتی کمک میکند. برخی از داروها به صورت خوراکی مصرف میشوند و برخی دیگر از طریق پمپهای کاشته شده با جراحی تزریق یا تحویل میشوند. بسیاری از کودکان مبتلا به فلج مغزی از تزریق سم بوتولینوم نوع A (بوتاکس) به عضلات تحت تاثیر اسپاستیسیتی سود میبرند. این مداخله از حدود دو سالگی استفاده میشود و زمانی که همراه با درمان استفاده شود بیشترین تاثیر را دارد.
توانبخشی
فیزیوتراپی، کاردرمانی، آبدرمانی، بازیدرمانی، ماساژدرمانی و ... در این دسته قرار میگیرند. فیزیوتراپیستها و کاردرمانگران بر پیشرفت مهارتهای حرکتی روزمره فرد مانند نشستن، راه رفتن، بازی، لباس پوشیدن و بالا رفتن از پله و ... تمرکز میکنند. آنها از طیف وسیعی از مداخلات تخصصی مانند آموزش حرکتی و تجهیزات استفاده میکنند، به عنوان مثال: قابهای راه رفتن، ویلچر، صندلیهای حمایتی، کفش و ارتوز.
روش های جراحی
عمل جراحی ارتوپدی: کودکانی که دارای انقباضات شدید یا ناهنجاریهای حرکتی هستند ممکن است نیاز به جراحی روی استخوانها یا مفاصل داشته باشند تا بتوانند اندامهای بدن خود را در وضعیت صحیح خود قرار دهند. روشهای جراحی همچنین میتوانند طول عضلات را بلند کرده و تاندونهایی را که در اثر انقباض کوتاه شدهاند، بلندتر یا تغییر مکان دهند. این اصلاحات می تواند درد را کاهش داده و تحرک را بهبود بخشد. این روشها همچنین میتوانند استفاده از واکر، بریس یا عصا را آسانتر کنند.
برش رشته های عصبی (ریزوتومی انتخابی پشتی): یک روش جراحی مغز و اعصاب است که در درصد کمی از کودکان مبتلا به فلج مغزی برای کاهش دائمی اسپاستیسیتی در اندامهای آنها استفاده میشود.
امروزه فلج مغزی قابل مدیریت است، اما درمان نمیشود. آینده نویدبخش تغییر است.
جستجوی درمانی برای آسیب مغزی که به عنوان فلج مغزی ظاهر میشود، شامل تحقیقات در مورد زیر است:
درک علت و مسیرهای علّی
جلوگیری از آسیب مغزی و ناهنجاری مغزی
اقدامات مداخلهای برای خنثی کردن آسیب مغزی و ناهنجاری
ترمیم سلولهای مغز برای بازگرداندن عملکرد به مناطق آسیبدیده مغز
اخیراً تحقیقات سلولهای بنیادی امیدوار کننده است. تحقیقات سلولهای بنیادی در حال انجام است تا مشخص شود که آیا سلولهای مغز آسیبدیده را میتوان تعمیر یا جایگزین کرد یا خیر. در آزمایشی که توسط ایوان اسنایدر، متخصص مغز و اعصاب در دانشکده پزشکی هاروارد انجام شد، به موشها سلولهای بنیادی تزریق شد. نتایج این مطالعه نشان میدهد که سلولهای از دست رفته را میتوان به طور خودبه خود جایگزین کرد. در حالی که هنوز خیلی زود است که مطمئن شویم نتایج اسنایدر میتواند در کودکان مبتلا به فلج مغزی تکرار شود یا خیر، ولی دانشمندان امیدوار هستند. آنها بر این فرض کار میکنند که اگر بتوانند راه مطمئنی برای دستکاری سلولهای آسیب دیده مغز برای بهبود یا بازسازی خود بیابند، آنگاه شرایطی مانند فلج مغزی میتواند درمان شود.
امروزه، در حالی که هیچ درمانی برای فلج مغزی وجود ندارد، به طور گستردهای معتقدند که اجتناب از عوامل خطر قبل از لقاح، در دوران بارداری، در حین زایمان و پس از تولد به والدین کودک کمک میکند. قرار گرفتن در معرض عوامل خطر باید با پزشکان برای درمان و مدیریت صحیح خطر مورد بحث قرار گیرد.
دقت در انتخاب پزشکان شایسته، معتبر و با تجربه، همراه با امکانات مراقبتهای بهداشتی مناسب - از جمله بیمارستان برای زایمان - نیز برای جلوگیری از خطای انسانی، خطای سیستم یا قصور پزشکی توصیه میشود. آگاهی از عوامل خطر اولین گام به سوی آگاهی است.